Anahtar Parti Gümüşhane İl Başkanı Muhammet Kaya, gündemdeki hal yasası tartışmalarına dair dikkat çekici açıklamalarda bulunarak “Vatandaşlarımız tarla ile pazar arasındaki uçurumun kapanmasını bekliyor. Ancak hal yasası tek başına bu sorunu çözmez” ifadelerini kullandı.
Açıklamasında hal dışındaki ürünlere de dikkat çeken Kaya, “Buğday, arpa, mısır, yağlık ayçiçeği, pirinç, yem bitkileri, bal, süt, peynir, tereyağı… Bunlar halden geçmez. Peki üreticiden tüketiciye gelene kadar hangi yollardan geçiyor? Çiftçi kaça satıyor, biz kaça yiyoruz, biliyor muyuz?” dedi.
Çiftçiden 13 TL’ye alınan sütün sanayide 17,15 TL maliyetle işendiğini, kaşar peynirinin, klasik peynirin 220 TL’ye tüketilmesi gerekirken 300 TL’ye satıldığını, 95 TL olması gereken kültür peynirinin 160 TL’ye raflara çıktığını dile getiren Kaya, hal yasasının sınırlı bir etki yapabileceğini vurgulayarak, “Hal yasası tüketici lehine düzenlense bile sadece meyve ve sebze fiyatlarını sınırlı ölçüde etkileyebilir. Ancak süt, buğday, ayçiçeği, mısır gibi hal kapsamı dışında kalan ürünlerde fiyat farkları devam eder” diye konuştu.
Bu ürünlerin fiyatlarının borsaları üzerinden belirlendiğini, stokçuluk ve spekülasyonla şişirildiğini, döviz hareketleri veya ithalat politikaları bahane edilerek artırıldığını savunan Kaya, “Üretici zarar ederken aracı ve sanayici kat kat kazanıyor. Geçen yıl tüccar, çiftçiden buğdayı 7 TL’ye aldı, 11 TL’den üretime girdi. Çiftçi zarar ederken ekmek pahalandı. Ayçiçeği düşük fiyata alınır, stoklanır, döviz veya yurtdışı fiyat artışı bahane edilerek yağ fiyatı şişirilir. Arpa spekülasyonla yem fiyatını artırır, et fiyatı yükselir. Mısırda ya spekülasyon olur ya da ithalat vergisi sıfırlanır. İthalatçı kazanır, üretici batar” ifadelerini kullandı.
İl Başkanı Kaya, çözümün yalnızca hal yasasına bel bağlamak olmadığını belirterek, “Sadece hal yasasına bel bağlamak yetmez. Meyve sebze gibi, tüm tarım ve hayvancılık üretiminde Birlikte Üretim Modeli hayata geçirilmelidir. Devlet, kooperatifler aracılığıyla üreticiyle ortak olacak. Kooperatifler, merkez birlik çatısı altında fiyatları denetleyecek. Böylece tüketici, hal yasasından beklediğinin de ötesinde kazanç sağlayacak; çiftçi ise daha çok bereket görecek” dedi.
“Birlikte Üretim Modeli Tek Çözüm”
Kaya, sözlerini şu ifadelerle noktaladı: “Hal yasası tek başına çözüm değildir. Üretim, planlama, takip, AR-GE ve girdi maliyetlerini düşüren verimlilik artışıyla büyür. Birlikte Üretim Modeli ile üretim artar, istihdam artar. Maliyetler düşer, kalite yükselir. Zararlı tarım ilaçları azalır, daha sağlıklı besleniriz. Çocuklarımız proteine ulaşır, zihinsel gelişimleri artar. Sağlık harcamaları düşer, toplumun yaşam kalitesi yükselir. Devlet tüm tarımsal girdileri çiftçisine verecek, çiftçi kredi ve faiz sarmalına girmeyecek ve çifti borcunu mahsulüyle ödeyecek, çiftçi bankacılara, tefecilere ve aracılara mahkum olmayacak.”